Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 30 Eylül’de yaptığı açıklamaya göre yaz saati uygulamasının 25 Ekim 2015 yerine 08 Kasım 2015’e ertelenmesine ilişkin karar alınmıştır.

Bu kararın Resmi Gazetede yayınlanmasından sonra, Microsoft Türkiye olarak gün ışığından yararlanma saati ile ilgili güncellemenin, 25 Ekim’den önce Microsoft Windows İşletim sistemlerine yüklenebilmesi için gerekli çalışmaların başlatıldığını duyurmak isteriz. Güncellemenin çıkış tarihi belli olduğunda ayrıca bilgilendirme yapılacaktır.

Bu bilgilendirme, düzeltme öncesinde yönettiğiniz sistemlerde bazı gereklilikleri yerine getirmeniz ile ilgilidir. Ayrıca düzeltmeyi yüklemeden de geçici çözüm adımlarını kullanarak gün ışığından yararlanma saati değişikliğini 08 Kasım 2015 olarak tanımlayabilirsiniz.

Düzeltmenin yüklenebilmesi için gereklilikler:

Saat dilimi değişikliğin geçerli olması için bazı gereklilikler bulunmaktadır.

• Yayınlanacak düzeltme sadece desteği devam eden Windows İşletim sistemleri için olacaktır. Ürün desteği devam eden İşletim sistemlerini kontrol etmek için Windows Yaşam Döngüsü sayfasına bakabilirsiniz.

NOT: Windows Server 2008/Vista ve üzerindeki işletim sistemlerine düzeltme yüklenebilecektir. Ürün desteği sona eren Windows 2003 ve XP gibi sistemlere geçici çözüm (workaround) uygulamak için ilgili bölümü inceleyebilirsiniz.

• Bu değişikliğin geçerli olabilmesi için işletim sisteminin saat diliminin “(UTC +02:00), Istanbul” olması gerekmektedir.

NOT: Saat diliminin kullanıcı arayüzünde görünen adı (UTC +02:00) Istanbul, kayıt anahtar bilgisinde ise Turkey Standard Time dır.

27 Mart 2014 tarihinde bakanlar kurulunun aldığı kararla gün ışığından yararlanma tarih değişikliği sonrasında yayınladığımız bir düzeltme ile İstanbul saat dilimi olarak ayrı listelenmektedir. Bu düzeltmenin veya daha sonra yayımlanan kümülatif düzeltmelerin yüklü olmadığı sistemler saat dilimini hala (UTC + 02:00) Atina, Bükreş, İstanbul olarak kullanıyor olabilirler. Bu sistemlerinin 25 Ekim’de veya daha sonra yapılacak değişikliklerden yararlanabilmesi için saat dilimlerinin güncellenmesi gerekmektedir.

2014 yılında yapılan ilk değişikliğin düzeltme dosyasını aşağıdaki adresten indirebilirsiniz.

Türkiye’de gün ışığından yararlanma uygulaması için Windows’a yönelik çözüm

https://support.microsoft.com/tr-tr/kb/2523087

Şili, Türkiye ve Paraguay için gün ışığından yararlanma saati (DST) değişiklikleri

https://support.microsoft.com/tr-tr/kb/2935092

Gün ışığından yararlanma uygulamasına ait düzeltmeler kümülatif olduğundan en yeni düzeltmeyi de yükleyebilirsiniz.

Windows işletim sistemleri için Aralık 2014 toplu saat dilimi güncelleştirmesi

https://support.microsoft.com/tr-tr/kb/3013410

NOT: Bu düzeltmeleri Windows 2008/Vista ve üzerindeki işletim sistemleri ile birlikte ayrıca Windows Server 2003 ve Windows XP sistemlerine de yükleyebilirsiniz.

Windows 2008/Vista ve üzerindeki işletim sistemleri için en güncel toplu saat dilimi güncellemesini aşağıdaki adresten indirebilirsiniz.

Windows işletim sistemleri için Ağustos 2015 toplu saat dilimi güncelleştirmesi

https://support.microsoft.com/tr-tr/kb/3077715

Yayınlanacak olan düzeltme sadece 2015 yılı için geçerli olacaktır.

Saat Dilimi (UTC +02:00) Istanbul olmayan sunucu veya istemcilerin bulunması:

REG Query komutuyla sorgulama yapılması:

reg query HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Control\TimeZoneInformation /v TimeZoneKeyName

Remote Registry ile uzaktan sorgulamak için:

reg query \\ABC\HKLM\SYSTEM\CurrentControlSet\Control\TimeZoneInformation /v TimeZoneKeyName

Get-ItemProperty komutuyla PowerShell kullanarak sorgulama yapılması:

Get-ItemProperty -Path HKLM:\SYSTEM\CurrentControlSet\Control\TimeZoneInformation

WinRM ile uzaktan sorgulamak için:

Invoke-command -computer <RemoteComputerName> {Get-ItemProperty -Path HKLM:\SYSTEM\CurrentControlSet\Control\TimeZoneInformation}

System Center Configuration Manager (SCCM) kullanarak istemcilerden saat dilimi bilgisinin toplanması:

1. Administration\Overview\Client Settings konsolundan Collect Time Zone WMI isimli yeni bir Client Setting oluşturalım ve Hardware Inventory’i seçelim.

Hardware Inventory – Set Classes

1. Search alanına time yazalım ve Time Zone (Win32_TimeZone) seçelim ve kaydedelim.

1. Sonraki adımda oluşturduğumuz Client setting saat dilimi bilgisini toplamak istediğimiz istemcilerin bulunduğu collection’a deploy edebiliriz.

1. İstemciler bir sonraki Hardware Inventory Schedule’da saat dilimi bilgisini raporluyor olacaklar.

• \Monitoring\Overview\Reporting\Reports bölümünden Create Report seçelim. Rapor ismini Time Zone – Custom verelim ve uygun bir yol vererek kaydedelim.

 

1. Raporu kaydettiğimizde Microsoft SQL Server Report Builder otomatik olarak açılır.

• Datasets üzerinde sağ tuşla tıklayıp Add Dataset – Use a dataset embedded in my report seçelim.

 

• Data Source alanından AutoGen_ ile başlayan data source’u seçelim.

 

1. Query Designer… üzerinden Edit as Text seçelim ve aşağıdaki query’i text alanına kopyalayalım.

select

v_R_System.Name0 as [Computer Name],

v_GS_TIME_ZONE.Caption0 as [Zone],

v_GS_TIME_ZONE.DaylightName0 [Daylight Name]

from v_R_System

inner join v_GS_TIME_ZONE on v_GS_TIME_ZONE.ResourceID = v_R_System.ResourceId

order by v_GS_TIME_ZONE.Caption0

1. OK ile Query Designer penceresini kapatalım.

• Tekrar OK ile Data Properties’i kayderek kapatalım.

 

1. Report Builder penceresinden Table or Matrix’i tıklayalım.

• DataSet1’i seçerek Next ile devam edelim.

 

1. Available fields alanındaki değerleri sürükleyerek Values kutusuna bırakalım.

1. İki kere Next tıklayarak ayar sihirbazını sonlandıralım.

1. Run’a tıklayarak raporu çalıştıralım.

• Rapor başarılı şekilde çalıştıktan sonra mutlaka kaydedelim.

 

ÖNEMLİ: Saat dilimi bilgisi istemcilerden toplanana kadar raporda yalnızca istemci isimleri (Computer Name) listelenebilir. Saat dilimi bilgisi alındıkça raporda da görünüyor olacaktır. Örnek rapor görüntüsünü aşağıda bulabilirsiniz.

Dilerseniz raporu Excel dosyası olarak alabilir ve üzerinde istenildiği gibi çalışma yapabilirsiniz.

Saat Diliminin (UTC +02:00) Istanbul olarak ayarlanması:

Saat dilimini ayarlayabilmeniz için gün ışığından yararlanma saati değişikliği ile ilgili düzeltmelerden en azından birinin yüklü olması gerekmektedir.

Windows 2003/2008/2008R2/2012/2012R2/XP/Vista/7/8/8.1 için:

KB2523087, KB2935092 veya KB3013410

Windows 2008/2008R2/2012/2012R2/ Vista/7/8/8.1 için:

KB3077715

TZUtil

İlgili düzeltmelerin yüklenmesinden sonra saat dilimi otomatik olarak (UTC +02:00) Istanbul olarak seçilmez. Bunun için Windows 2008/Vista İşletim Sistemleri ve sonrasında TZUtil aracını kullanabilirsiniz:

TZUtil /s “Turkey Standard Time”

NOT: Değişiklik sonrasında sistemi yeniden başlatmanıza gerek yoktur.

Registry (Kayıt Defteri)

Aşağıdaki kayıt defteri değerlerini kopyalayıp, not defterine yapıştırabilir ve uzantısını *.reg olacak şekilde kaydedebilirsiniz. Sonrasında *.reg dosyasını elle çalıştırabilir veya dağıtabilirsiniz.

Windows Registry Editor Version 5.00

[HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Control\TimeZoneInformation]

“DaylightName”=”@tzres.dll,-1501”

“StandardName”=”@tzres.dll,-1502”

“TimeZoneKeyName”=”Turkey Standard Time”

NOT: Değişiklik sonrasında Windows Time servisini yeniden başlatmanız gerekmektedir. Kayıt anahtarı değişikliğini TZUtil aracını desteklemeyen Windows Server 2003/XP gibi sistemler için de kullanabilirsiniz. Windows Server 2003/XP için ayrıca TZChange aracını kullanabilirsiniz:

TZChange.exe /C “Turkey Standard Time”

Geçici çözüm (Workaround)

Gün ışığı saat değişikliğinin 25 Ekim’den 8 Kasım’a ertelenmesi ile ilgili düzeltmeyi beklemeden aşağıdaki kayıt defteri anahtarlarını kullanarak 2015 yılına ait değeri değiştirebilirsiniz.

Aşağıdaki kayıt defteri değerlerini kopyalayıp, not defterine yapıştırabilir ve uzantısını *.reg olacak şekilde kaydedebilirsiniz. Sonrasında *.reg dosyasını elle çalıştırabilir veya dağıtabilirsiniz.

NOT1: Bu geçici çözümün geçerli olabilmesi için saat diliminin (UTC +02:00) Istanbul olarak ayarlanmış olması gerekmektedir. Bunun için de KB2935092 veya KB3013410 güncellemelerinden birinin yüklü olması gerekmektedir.

NOT2: Bu geçici çözüm sadece Windows Server 2008 ve üzerindeki sunucu işletim sistemleri ile Windows 7 ve üzerindeki istemci işletim sistemleri için geçerlidir.

NOT3: Benzer şekilde herhangi bir saat dilimi için de değişiklik yapabilirsiniz. Bu durumda Turkey Standard Time yerine ilgili saat diliminin kayıt defterindeki ismini kullanmalısınız.

Registry (Kayıt Defteri)

Windows Registry Editor Version 5.00

[HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Windows NT\CurrentVersion\Time Zones\Turkey Standard Time\Dynamic DST]

“2015”=hex:88,ff,ff,ff,00,00,00,00,c4,ff,ff,ff,00,00,0b,00,00,00,02,00,04,00,\00,00,00,00,00,00,00,00,03,00,00,00,05,00,03,00,00,00,00,00,00,00

“LastEntry”=dword:000007df

Kayıt defteri değişikliğinden sonra sistemi yeniden başlatmanız gerekmez.

Kayıt defteri değerleri uygulanmadan önce Date and Time ekran görüntüsü

Kayıt defteri değerleri uygulandıktan sonra Date and Time ekran görüntüsü

Windows Server 2003 ve XP Dynamic DST değerini desteklemediği için aşağıdaki kayıt defteri anahtarını kullanabilirsiniz.

Windows Registry Editor Version 5.00

[HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Windows NT\CurrentVersion\Time Zones\Turkey Standard Time]

“TZI”=hex:88,ff,ff,ff,00,00,00,00,c4,ff,ff,ff,00,00,0b,00,00,00,02,00,04,00,00,\00,00,00,00,00,00,00,03,00,00,00,05,00,03,00,00,00,00,00,00,00

Kayıt defteri değişikliğinden sonra sistemi veya Windows Time servisini yeniden başlatmanız gerekmektedir.

ÖNEMLİ: Windows Server 2003 ve XP Dynamic DST değerini desteklemediği için yukarıdaki değişiklik bundan sonraki tüm yıllar için geçerli olacak ve gün ışığından yararlanma saati değişikliği hep 8 Kasım olarak kalacaktır.

Kayıt defteri değişikliğini PowerShell ile yapmak isterseniz aşağıdaki blog yazısını referans olarak alabilirsiniz

https://blogs.technet.com/b/heyscriptingguy/archive/2015/04/02/update-or-add-registry-key-value-with-powershell.aspx

TZEdit

TZEdit programını kullanarak saat dilimlerine ait gün ışığından yararlanma tarihlerini değiştirebilirsiniz. Bir sistemde yaptığınız değişiklik sonrası dilerseniz kayıt anahtarının bir kopyasını alarak diğer sistemlere de uygulayabilirsiniz. Bu kayıt defteri anahtarları yukarıda belirtilmiş olan değerlerdir.

TZEdit programını tüm Windows işletim sistemlerinde kullanabilirsiniz.

STZ

Ayrıca yine daha önce yapılan gün ışığı saati ile değişiklikler nedeniyle yayınladığımız stz.exe adlı uygulamayı da bu değişiklik için de kullanabilirsiniz.

Daha fazla bilgi için bakınız:

https://blogs.msdn.com/b/hmm/archive/2011/03/22/saat_5f00_kac.aspx

Değişikliğin test edilmesi

Düzeltmelerden sonra test amaçlı olarak sistemin gün ve saatini 8 Kasım 2015 03:59:50 AM olarak değiştirebilirsiniz. Beklentimiz 03:59:59’dan sonra saatin bir saat geri giderek 03:00:00 olmasıdır.

Gün ışığından yararlanma saati değişikliği ile ilgili olası risk faktörleri

Gün ışığından yararlanma saatinin Windows sunucu ve istemci İşletim sistemlerinin yayınlanacak olan düzeltme veya kayıt defteri değişikliğiyle 25 Ekim 2015 yerine 8 Kasım 2015 olarak ayarlanması nedeniyle dikkat edilmesi gerekenler ve sunucu/istemcilerin iletişimde bulunduğu diğer 3. Parti yazılımlar ile ilgili riskleri aşağıdaki gibi özetleyebiliriz.

ÖNEMLİ: Eğer kullandığınız istemci işletim sisteminde saati ele güncellerseniz, yani 25 Ekim’den 04:00’den sonra 1 (bir) saat geriye alınan saati tekrardan 1 saat ileri alırsanız, kimlik doğrulama, takvim ve diğer uygulamalar ile ilgili sorunlar yaşayabilirsiniz. Bu durumda saat dilimini gün ışığından yararlanma saatlerinde değişiklik yapmayan bir saat dilimine; örneğin (UTC +02:00 Cairo) olarak değiştirebilirsiniz.

Özetle, bu değişiklik ile ilgili alınabilecek en iyi önlem kurum içindeki tüm sunucuların saat dilimi ve saatlerini mümkün olduğunca eşit götürmek olacaktır.

Kerberos Authentication (Kimlik Doğrulama)

Kerberos zamana duyarlı bir kimlik doğrulama protokolüdür. Bu nedenle sunucu ve istemci tarafında saat dilimi ayarlarının doğru tanımlanmış olması gerekir.

Gün ışığından yararlanma saati değişikliği sistemin UTC saatinde bir değişiklik yapmadığı için KDC ve istemci arasında Kerberos Ticket alışverişinde sorun olmamasını bekleriz. Saatin elle değiştirildiği durumlarda KDC kimlik doğrulaması sırasında TIME_SKEW hatası verebilir. Bu nedenle hem istemci hem de sunucularda değişiklik yapılmalıdır.

Bu değişiklik sürecinde olası problemleri azaltmak için, kurum içerisindeki güvenlik politikalarında Maximum tolerance for computer clock synchronization değerini 60 dakikanın biraz üzerinde değerlendirebilirsiniz. Ancak 8 Kasım sonrasında mutlaka tekrar varsayılan değer olan 5 dakikaya alınmasını öneririz.

Maximum tolerance for computer clock synchronization politikasını Default Domain Policy üzerinden değiştirmek için

1. Server Manager konsolu üzerinden Tools tıklayalım ve Group Policy Management konsolunu açalım.
2. Default Domain Policy üzerinde sağ tıklayıp Edit seçerek Group Policy Management Editor konsolunu açalım.
3. Computer Configuration > Policies > Windows Settings > Security Settings > Account Policies yolunu izleyerek Kerberos Policy, ayarlarını açalım.
4. Maximum tolerance for computer clock synchronization ayarı üzerinde sağ tıklayıp Properties seçelim
5. Maximum tolerance değerini dakika cinsinden belirledikten sonra OK butonuna basarak değişikliği kaydedebiliriz.
6. Değişikliğin sunucu ve istemciler tarafından alınması bir sonraki politika güncellemesinde olacaktır. Dilerseniz istemci veya sunucular üzerinde gpupdate /force kullanarak değişikliğin hemen olmasını sağlayabilirsiniz.

Exchange ve Mobile istemciler

3G/4G kullanan ve şebeke üzerinden saatini güncelleyen istemcilerin değişikliği uygulamasını bekleriz

Exchange sunucular üzerinde geçici çözüm veya düzeltme ile değişikliği 8 Kasım olarak ayarlandığı durumda istemciler 25 Ekim’da saatlerini değiştirirse, Basic Authentication kullandıldığı için kimlik doğrulama sorunları yaşanmamasını bekleriz. Ancak saatini 25 Ekim’de değiştirecek olan istemciler üzerinde Calendar (Takvim) sorunları olabilir ve toplantılar v.b. 1 saat erken görüntülenebilir.

Zamana duyarlı uygulamalar

Token Authentication yapan uygulamalar için saat ve saat dilimi önemlidir. Bu nedenle hem sunucu hem de client tarafında değişiklik yapılmalıdır. Eğer sunucu tarafında bir değişiklik yapılmayacaksa, istemci tarafında gün ışığından yararlanma saatlerinde değişiklik yapılmayan bir saat dilimi seçilebilir.

NTP Server

Hardware NTP sunucular için güncellemenin veya elle değişikliğin yapılacağını düşünüyoruz. Windows NTP Server, işletim sisteminin saat dilimi ve saat ayarlarını takip ettiğinden güncellendikten sonra sorun olmamasını bekleriz.

Sadece NTP sunucu güncellenip, istemciler güncellenmediğinde, 25 Ekim’den sonra arada oluşacak 1 saatlik zaman farklı kabul edilebilir zaman farkından (offset) çok fazla olacağı için zaman eşleştirme problemlerinin ortaya çıkması beklenir. Bu nedenle NTP sunucu ve istemcilerin güncellenmesini öneririz.

Finansal hareketler

Yapılan işlemlerin (finansal hareketler, stok girdi/çıktı, gibi) loglanması genellikle sunucu tarafındaki saat baz alınarak yapılır. Sunucu ve istemcinin zaman tabanlı bilgi değiş tokuşu yaparak ortak bir karara varmalarında da genellikle dünya üzerindeki değişik saat dilimlerinden etkilenmeyen UTC (Coordinated Universal Time) kullanılmaktadır.

Dolayısıyla, istemcinin son kullanıcı PC’si olduğu durumun pek etkilenmemesi gerekir.

802.1x – NAP/NPS

Saat dilimi değerleri bu teknolojiler için önemli değildir. Tek istisna sertifikalar olabilir. Ancak o da sadece sertifikanın son kullanma tarihi değişikliğin yapılacağı güne denk geldiyse önemli olabilir.

SSL ve Sertifikalar

Sertifikanın son kullanma tarihi bu değişiklik dönemine denk geliyorsa önemli olabilir.

Daha fazla bilgi

How to handle dates and times that include DST

https://support.microsoft.com/en-us/kb/932955

How to configure daylight saving time for Microsoft Windows Operating Systems

https://support.microsoft.com/en-us/kb/914387

Microsoft Daylight Saving Time & Time

https://blogs.technet.com/b/dst2007/

TZUtil

https://technet.microsoft.com/en-us/library/hh875624.aspx

https://download.microsoft.com/download/5/8/a/58a208b7-7dc7-4bc7-8357-28e29cdac52f/TZEDIT.exe

https://blogs.msdn.com/b/hmm/archive/2011/03/22/saat_5f00_kac.aspx

Hazırlayan

Okan ÇETİNİM

Sr. Technical Advisor