Windows 11 şu andaki Microsoft’ un en yeni nesil istemci işletim sistemidir. Hali hazırda uzun süredir kendini kanıtlamış olan Windows 10 üzerine inşa edildiği içinde pek çok Windows 10 kullanıcısı Windows 11 geçişini hızlı bir şekilde tamamlayacaktır. Bende uzun bir süredir ikinci bilgisayarımda aktif olarak Windows 11 kullandığım için bu süreçte pek çok konuyu tecrübe etme şansım oldu. Bu yazımda da sizlere hızlı bir şekilde Windows 11 bilgisayarınız için yedekleme konusunu anlatacağım.
Öncelikle bir işletim sisteminin yedeklenmesi için hala geleneksel imaj alma yöntemleri işe yaramaktadır. Yani işletim sistemi üzerinden yedek almak yerine Acronis, Veeam ve benzeri çok bilinen imaj tabanlı yazılımlar ile işletim sisteminin bir kopyasını başka bir diske alabilirsiniz. Bunun için ilgili programları windows 11 üzerine kurup bulut veya ek bir diske yedek alabileceğiniz gibi bu programları hiçbir şekilde işletim sistemine kurmadan doğrudan usb bir memory ile boot edip benzer şekilde işletim sistemi veya tüm diskinizin imajını alabilirsiniz. Ben ise bu makalemde Windows 11’ in kendi içerisindeki yedekleme özelliğini anlatacağım.
Burada iki temel yöntem vardır. Birincisi yeni nesil yedekleme olarak isimlendirilen ve işletim sistemi kullanıcısı dosyalarının eşitlendiği ve sonrasında temiz bir os kurup bu dosyaları döndüğümüz senaryo, ikincisi ise Windows 7’ den kalma eski nesil imaj yedektir. Her ikisinin de kendine göre avantajları vardır.
Windows 11 Yedekleme İşlemleri
Öncelikle Windows 10’ da da kullandığımız yeni nesil yedekleme özelliğini görelim.
Öncelikle başlat menüsünden ayarlar bölümüne geliyoruz.
Ardından sol taraftaki arama menüsüne “backup” veya “yedekleme” yazmanız durumunda “Backup and Sync your settings” ayarlarını görebilirsiniz. Bu bölüme tıklıyoruz.
Bu bölüme aslında hesaplar üzerinden veya sistem, disk üzerinden de ulaşabiliriz, yani farklı yollar üzerinden gelseniz dahi her türlü aynı menü sizi karşılayacaktır.
Burada temel olarak one drive ile sync işlemini yönetiyoruz. Yani aslında bir onedrive hesabınız var ise tüm yedeklerinizi cloud üzerine alabiliriz. Ancak buradaki temel sorun genelde son kullanıcılar onedrive gibi hizmetler için ek ücret ödemeyi sevmiyor. Bu ücret sabit ve aylık olduğu için herkes onedrive için ücretsiz bir kullanım tercih ediyor. Durum böyle olunca da aslında bunun üzerinden alacağınız yedek boyutu sahip olduğunuz plana göre 5GB veya benzeri rakamlar oluyor. Aylık 14TL için bile verilen boyut 100GB. Günümüzde pek çok son kullanıcı için dahi 100GB yedekleme alanı çok yeterli değil. Özetle 500GB ve üstü bir cloud alanınız yok ise bu yöntem çok kullanışlı değil. Ancak unutmayın ki ne olursa olsun mutlaka bu özelliği kullanın. Nasıl? Sonuçta bulut yedek çok kıymetli bir özellik ve 5GB dahi olsa klasör seçebileceğiniz için buradaki “Manage sync settings” bölümüne tıklayın.
Burada olduğu gibi mutlaka sizin de masa üstü, dokumanlar ve resimler için bir klasör seçebilirsiniz. Bu sayede en azından 5GB için veriler sürekli bulut üzerinde olacaktır. Veya 100GB’ lık paketiniz var ise yine bunu kullanabilirsiniz.
Peki bulut yedeğindeki iki ana sorunu gördük, özetle
1 – Kapasite çok sınırlı veya pahalı.
2 – Bu bir imaj yedeği değildir, yani Windows 11 olurda bir sabah açılmaz ise bu yedek üzerinden dönemezsiniz, ancak sıfırdan tüm işletim sistemi ve programları kurduktan sonra bu yedek ile ilgili dosyalarınızı ve programların ayarlarını dönebilirsiniz. Yani bir nevi full yedek değildir.
Kapasite sorunu için harici bir disk kullanabilirsiniz, ancak bu durumda dahi yine tam bir işletim sistemi yedeği almış olamıyorsunuz. Özetle aslında Windows 11 üzerindeki yeni nesil yedek temel olarak kullanıcı dosyaları ve bilinen uygulamalar için ayarları saklar, siz daha sonra windows 11’ i yeniden kurup Onedrive ile sync edip tekrar bu ayarları geri getirebilirsiniz.
Windows 11 Harici Diske Yedek Nasıl Alınır?
İmaj yedek veya harici diske yedek almak için öncelikle başlat – çalıştır – control yazıyoruz.
Yani eski Control Panel ara yüzünü açıyoruz. Daha sonra “Backup and Restore (Windows7) linkine tıklıyoruz.
Açılan yeni pencereden “Set up backup” linkine tıklıyoruz.
Burada gördüğünüz gibi bende ek bir disk olduğu için bunu görebiliyoruz. Eğer bu iş için ek bir diskiniz yok ise network üzerindeki başka bir bilgisayara veya nas cihazına da yedek alabilirsiniz. Next diyerek ilerliyoruz.
Burada ilk seçenek ile windows işletim sistemin kendisinin yedeklenecek dosyaları seçmesine izin verebilir veya ikinci seçenek ile siz istediğiniz klasörlerin yedeğini alabilirsiniz.
Ben ilk seçenek ile ilerledim. Burada gördüğünüz gibi aslında tüm işletim sistemi dosyaları, kullanıcı dosyaları ve sistem imajını alıyor, bir nevi “her şeyi” alıyor diyebiliriz. Ancak tek istisna EFS gibi bir disk şifreleme durumunuz var ise bunu almadığını belirtmiş. Bu yedeklemeyi düzenli yapabilirsiniz. Bunun için varsayılan olarak her pazar akşam 19:00 yerine başka bir zaman seçebilirsiniz. Ancak bu durumda harici disk bu saatte bilgisayara bağlı olmalı veya bu bir harici disk değil ikinci bir disk olmalı ki tam zamanında yedek alırken diske erişimde sorun olmasın.
İkinci uyarı ise bu yedek dosyalar ile sistemi geri yüklemek isterseniz bir kurtarma diskine ihtiyacınız olduğudur. Bunun için normal bir Windows 11 iso kullanabilirsiniz.
Peki yedeklemeyi kaydedip başlattık.
Yukarıdaki gibi bir ekran sizi karşılayacak. “View Details” bölümünden isterseniz yedekleme detaylarını kontrol edebilirsiniz.
Yedekleme tamamlanınca son durum aşağıdaki gibi görünecektir.
Dediğim gibi bu yedekleme zamanlanmış olup isterseniz zamanını değiştirebilirsiniz.
Peki bu yedekleme tamam, geri dönme işlemine geçmeden önce dosyalarınıza özel bir yedekleme olan “File History” özelliğini açabilirsiniz.
Windows 11 File History Yedekleme Nasıl Yapılır?
“File History” (Dosya Geçmişi), yalnızca Belgeler, Müzik, Resimler, Videolar ve Masaüstü klasörlerinde bulunan dosyaların ve PC’nizde çevrimdışı olarak kullanılabilen OneDrive dosyalarının kopyalarını yedekler. Yedeklenmesini istediğiniz başka bir yerde dosya veya klasörleriniz varsa, bunları bu klasörlerden birine ekleyebilirsiniz.
Peki bunu nasıl açıyoruz, hemen aynı pencere üstünde sol alt köşeden “File History” linkine tıklıyoruz.
Açılan pencere aşağıdaki gibidir;
Burada “Turn on” butonuna basmanız yeterlidir.
Daha sonra run now diyerek bir kopya oluşturmasını sağlayın. Bu süre dosyalarınızın boyutuna göre değişiklik gösterebilir.
Yine bu bölüm için sol tarafta ayarları bulabilirsiniz.
Dosyaları geri yükleme, dizin seçme, yedeklenmeyecek dosyaları harici bırakma gibi. Gelişmiş menüsü ise aşağıdaki gibidir;
Burası önemli, çünkü varsayılan olarak her saat başı bu klasörlerin yedeğinin alınacağını ve bunların kalıcı saklanacağını düşünürseniz bu diskinizi çabuk doldurabilir, bu nedenle örneğin günde iki tane ve son 6 ay gibi seçim yapmak size kalmış. Yine buradan geçmiş olayları ve hataları görebilirsiniz.
Peki artık geri dönüş için hazırız.
Windows 11 File History Yedekten Nasıl Dönülür?
Geri dönüşe öncelikle kolay olan “File History” ile başlayalım. Diyelim her şey yolunda, bilgisayarınıza virüs bulaşmadı, sistem düzgün çalışıyor ama masa üstündeki kritik bir veriyi sildiniz. Hemen bu menü üzerinden yedekten dönebilirsiniz.
Öncelikle sol menüden “Restore personel file” linkine tıklayın.
Karşımıza çıkan ekrandan yedekten dönmek istediğimiz klasörü veya tek bir dosya ise klasör üzerine çift tıklayarak ilgili dosyayı bulup orijinal lokasyona veya farklı bir lokasyona dönebilirsiniz. Son derece kolay ve pratik bir özelliktir.
Peki işler daha ciddileşti ve işletim sistemi, uygulamalar, ayarlar hatta virüsler ile ilgili sorunlar yaşıyoruz. Bu durumda ne yapacağız?
Önce Windows 11 işletim sisteminin yeniden kurulması için Reset PC yöntemini deneyebilirsiniz.
Windows 11 Reset PC – Windows 11 Bilgisayar Nasıl Sıfırlanır?
Başlat menüsüne “reset this PC” yazmanız yeterli.
Açılan pencereden “Reset this PC” bölümündeki “Reset PC” butonuna basın.
Karşımıza iki tane seçenek çıkacaktır. İlk seçenek dosyaların saklandığı durumdur. Yani verileriniz silinmez, uygulamalar ve ayarlar silinir. İkinci seçenek ise her şeyin sıfırdan yeniden kurulmasıdır, yani temiz bir kurulum gibi düşünün. Misal bir virüs bulaşması durumunda virüsün hangi dosyalarda saklandığını bilmiyorsanız ikinci seçenek daha doğru olacaktır.
Bu iki menüden hangisini seçerseniz seçin karşınıza sonuçta yine bir Windows 11 bilgisayar ekranı gelecektir ama örnek bundan “File History” çalışmaz. Çünkü yeni bir OS kurulduğu için bu özellik devre dışı ve alınan yedekler silinmiş olacaktır.
Peki biz sıfır bir Windows 11 kurduk ancak imaj yedeğimiz vardı, bunun üzerinden işletim sistemimizi imaj aldığımız zamana döndüremez miyiz?
Windows 11 İmaj Restore Nasıl Yapılır? Windows 11 Yedekten Dönme İşlemleri
Tabi ki bunun için bilgisayarınızı windows 11 iso dosyası ile başlatın, boot sıralamasını iso içeriği hangi medyada ise yani dvd, usb onu seçin ve karşımıza aşağıdaki ekran gelene kadar bekleyin.
Bu ekranda yeni bir kurulum yerine sol alt köşedeki “Repair your Computer” bölümüne tıklayın.
Sonraki menüden “Troubleshoot” bölümüne tıklayalım.
Son olarak ise “System Image Recovery” bölümüne tıklayalım
Son olarak yüklü olan işletim sistemini seçelim.
Bu bölümde aldığımız yedekleri görebilir ve bu yedekleri seçerek ilerleyebiliriz.
İkinci bölümde eğer diskleri formatlamak istiyorsanız ilk kutucuğu ve yine istemediğiniz diskler için “Exlude disks” bölümünü kullanabilirsiniz.
Install drivers bölümü olası disk sorunları için kullanabileceğimiz bir bölüm, yani eğer diskleri göremiyorsanız disk sürücülerini yüklemeniz gerekli, ancak bu daha çok sunucu raid sistemleri için gerekli. Masa üstü bilgisayarlarında çok ilginç raid kartları yok ise sorun yaşamazsınız, yaşarsanız zaten sürücüsünü indirip bu bölümden yükleyebilirsiniz.
Advanced bölümünde ise iki varsayılan ayar yer alır. Birincisi başarılı bir restore işleminden sonra bilgisayarı yeniden başlatması ve ikincisi ise olası disk sorunları için disk kontrolü yapmasını sağlar. Next diyerek ilerliyoruz.
Son olarak döneceği tarihi, makine adını vb bilgileri paylaşıyor. Finish diyerek süreci başlatabilirsiniz. Bu bölümde tüm verilerin silineceğine dair bir uyarı çıkar.
Bu neden önemli, olurda reset pc yaptınız ve o sırada birkaç dosya kayıt ettiniz, çalıştınız sonra yedekten dönerseniz o dosyalar gidecektir.
Geri dönüş işlemi başladı ve sistem sonrasında otomatik olarak açılacaktır.
Umarım faydalı bir makale olmuştur.
