Pek çok yerde sanallaştırmanın faydalarından bahsedilir. Burada bizde aynı faydaları anlatıyoruz. Ancak ne zamanki aslında yapamadığı bir şeye ihtiyaç duyarsanız işte o zaman kafanızda soru işaretleri oluşabiliyor. Maalesef ESX sunucusu üzerine takılan USB cihazları üzerinde çalıştırdığı sanal makinelere aktarma desteği bulunmamakta. Sanal makinemizi oluştururken donanım ekleme bölümünde USB ile ilgili herhangi bir seçenek yok. Ayrıca sunucumuzu kurduktan sonra Device Manager bölümüne baktığımızda USB ile ilgili donanım bulunmadığı için hiçbir temel sürücünün de yüklenmediğini görebiliriz. Halbuki VMware Workstation 6.5 den sonra kendi bilgisayarımıza taktığımız usb cihazları sanal makineye bağlama işi usb cihazın ikonuna sağ tıklayıp connect to host seçeneği ile oldukça kolaylaşmıştı.
Bu tarz bir olaya nerede ihtiyacımız olur sorusunun herhalde en güzel cevabı USB Dongle denen koruma cihazları ile birlikte çalışabilen yazılımlar demem yeterli olacaktır. ESX üzerinde ki bu sorunu USB Anywhere isimli cihaz sayesinde aşabiliyoruz. Cihaz ile ilgili dokümana https://www.digi.com/pdf/wp_ESXServer_AnywhereUSB.pdf adresinden ulaşabilirsiniz. Kısa süreli yaptığım fiyat araştırması sonucunda yaklaşık 300$ gibi bir maliyet ortaya çıkıyor. Ancak bu cihaz hemen temin edilebilecek bir cihaz değil ve pahalı. Ancak Digitus Marka dn-13007 model cihaz ile daha uygun maliyetli bir çözüm geliştirebiliriz
Cihaz kendi üzerinde ki iki adet USB portuna takılan yazıcıları ya da usb diskleri ağ üzerinden paylaşıma açarak yazılımı kurduğunuz bilgisayara isterseniz network sürücüsü olarak map edebilmemizi veya istersek NetUSB desteği sayesinde sanki o bilgisayara usb cihazın takılmış gibi davranmasını sağlayabiliyor. Peki bunu nasıl yapıyor dersek şu şekilde; yazılımı kurduğumuz bilgisayara cihazın kendi usb sürücüsü de kuruluyor ancak bu usb sürücüsünün düzgün olarak çalışabilmesi için temel olarak donanım seviyesinde usb sürücülerinin (anakart usb sürücülerinin) önceden yüklenmiş olması gerekli. Cihazı ağa bağladıktan sonra ESXi üzerinde ki bir sanal makineye bağlamak istersek cihaza takılı olan usb disk görünmeyecektir. ESXi üzerinde ki sanal makinenin temel USB donanım sürücülerinin yüklü olmaması nedeniyle cihazın sürücü bilgileri kısmında Not Available şeklinde yazacaktır. Yazının geri kalan kısmında cihazın ayarlanması ve ESXi üzerinde bunu nasıl aşacağımızı anlatmaya çalışacağım.
Cihazın kurulumundan biraz bahsedecek olursak; cihazı kutudan çıktığı gibi ağa bağlayabiliyoruz. Ortamda bir DHCP sunucumuz varsa otomatik olarak ip sini alıyor. Cihazın yazılımını kendi bilgisayarımıza kurduktan sonra Başlatà Tüm Programlarà Digitusà MFP Server Control Centerà MFP Server Control Center yolunu takip ederek yazılımı çalıştıralım. Yazılım açıldığında ağda cihazı arayacak ve listeleyecektir. Cihazın ayarını yapmak için Configure Server seçeneğine tıklayalım ve kullanıcı adı ve parola olarak admin girelim.
Kurduğumuz yazılımının HelpàAbout bölümünden baktığımızda üzerinde gelen firmware versiyonu 2.34 ve yazılım versiyonunu da 1.28 olarak göreceğiz. https://www.digitus.info/en/products/network/?c=1247&p=627 adresinden 2.50 versiyonlu firmware i ve 1.39 versiyonlu yazılımı çekelim (ikisi tek paketin içinde bulunuyor) ve uygun bir yere açalım. Yazılımı tekrar çalıştıralım ve Configure Server ikonuna tıklayıp kullanıcı adı ve parolamızı girdikten sonra açılan menüde Maintenance tabından firmware güncellemesini yapmak için Open a tıklayalım. Açılan pencerede yeni indirdiğimiz firmware in klasörüne geçip model numarasına (dn-13007) göre ilgili bin dosyasını seçelim ve upload butonuna tıklayalım cihaz güncelleme işlemini yaptıktan sonra yeniden başlayacaktır. Bu işlem tamamlandıktan sonra yazılımın yeni versiyonunu da eskisini kaldırdıktan sonra kuralım. Bu işlemlerden sonra HelpàAbout bölümünde son firmware ve yazılım versiyonunu görebiliriz (NOT: Eğer eski yazılımla bakarsak güncellenmemiş gibi gözükecektir). Bu işlemi bitirdiğimize göre tekrar Configure Server a tıklayarak açılan menüde TCP/IP seçeneğine girerek istersek cihaza sabit ip tanımlayabiliriz ki sistemin stabil çalışması için bu gerekli. Sıra geldi bizim için önemli olan NetUSB özelliğini aktif hale getirmeye. Bunun için Supported Protocols tabında altta yer alan Storeage Access Mode bölümünde ki NetUSB modunu seçmeliyiz. Bu seçenek sayesinde cihaza takılan usb diskleri Connect ikonuna tıklayarak ağ üzerinde ki bu usb diski sanki kendi bilgisayarımıza fiziksel olarak takmış olacağız. OK diyerek bu pencereyi de kapatalım. Böylece cihaz tarafında ki ayarlarımızı tamamlamış oluyoruz.
Fiziksel makinede ki işleyiş aşağıdaki gibi olacaktır;
Cihazın USB yuvaları boşken görüntü aşağıda ki gibi olacaktır.
Cihazın USB yuvasına bir USB Disk yerleştirdiğimizde ki görüntü aşağıda ki gibi olacaktır. Taktığımız USB Disk Mass Storage Device olarak görülüyor.
Cihazın USB yuvasında ki USB diski kendi bilgisayarımıza bağladığımızda da görüntü aşağıda ki gibi olacaktır.
Ancak ESXi üzerinde ki işleyiş maalesef bu şekilde olmuyor. Aynı donanım takılı ve tüm ayarlar aynı iken ESXi üzerinde ki cihazın yazılımını yüklediğimiz sanal makinede oluşan görüntü aşağıdaki gibi olacaktır. Yani takılı olan Mass Storage Device ı göremiyoruz.
Bunun sebebi olarak da yazımın başında söylediğim gibi donanım seviyesinde ki USB sürücülerinin sistemde yüklü olmaması sebebiyle Digitus un usb sürücülerini yüklemesine rağmen sürücü ayrıntılarında hiçbir bilginin olmaması. Digitus un USB sürücüleri ile ilgili görüntü aşağıda ki gibidir.
Fiziksel bir makinedeki yüklü olan sürücü bilgileri ise oldukça farklı gözüküyor. Aşağıdaki resimle üsttekini karşılaştırabilirsiniz.
Sorunumuzu tanımladığımıza ve netleştirdiğimize göre artık çözümüne geçelim. Çözüm için yapacaklarımız sırası ile şu şekilde olacak;
ESXi üzerinde ki sanal makinemizi VMware Converter ile VMware Workstation versiyon 6.5 şekline çevirip kendi bilgisayarımızda ki bir klasöre yazdıracağız.
Çevrilen sanal makinemizi https://www.vmware.com/products/ws/ adresinden ücretsiz kayıt olarak deneme sürümünü çekebileceğimiz VMware Workstation 6.5.2 versiyonu ile açıp donanım özelliklerinden USB Controller donanımını ekleyeceğiz.
Sistemimizi açtığımızda USB donanım sürücüleri yüklenecektir.
Sanal makinemize Digitus USB MFP Control Center yazılımının son sürümünü yükleyeceğiz.
Yazılımın ayarları NetUSB şeklinde ayarlayacağız.
Programı çalıştırdığımızda cihaza bağlı olan USB Mass Storage donanımını görecektir.
Bu donanımı Connect seçeneği ile sanal makinemize bağlayacağız ve donanımın başarılı şekilde yüklenmesini sağlayacağız.
Ardından sanal makinemizi kapatacağız ve VMware Converter kullanarak sanal makinemizi ESXi sunucumuzun üzerine taşıyacağız. Ancak çevirme işleminin adımlarında Restore seçeneğini işaretlemeyeceğiz.
ESXi üzerine taşıdığımız sanal makinemizi başlatıp, Digitus USB MFP Control Center progamını açıp USB Mass Storage cihazını sanal sistemimize Connect e tıklayarak bağlayacağız.
Yukarıda ki adımları tamamladıktan sonra usb diskin sanal makinemizin usb sine bağlandığını ve Windows Explorer ile usb diskin içerisini görüntüleyebildiğimizi göreceğiz.
VMware ESXi üzerinde TESTSRV isimli sanal makinemizi oluşturduk. Bu sanal makineyi kendi sistemimizdeki VMware Workstation 6.5 ortamına aktarmak için kullanacağımız VMware Converter programını https://www.vmware.com/download/converter/ adresinden 4.0 versiyonunu çekip kurduktan sonra açalım ve Connect to local server seçeneği ile oturumumuzu açalım. Karşımıza aşağıda ki ekran gelecektir;
Yukarıda ki kısayoldan Convert Machine butonuna tıklayalım. Karşımıza aşağıda ki ekran gelecektir;
“Select source type” bölümünden VMware Infrastructure virtual machine seçeneğini seçelim ve aşağıda gelen “Specify server connection information” bölümünde gerekli sunucu ve kullanıcı adı parola bilgilerini girdikten sonra Next ile devam edelim. Karşımıza aşağıdaki ekran görüntüsü gelecektir;
Dönüştürmek istediğimiz sunucuyu seçip Next ile devam edelim. Program gerekli bilgileri aldıktan sonra karşımıza aşağıdaki şekilde bir ekran görüntüsü çıkacaktır.
Burada da “Select destination type” bölümünden VMware Workstation or other VMware Virtual machine seçeneğini seçelim. “Select VMware product” bölümünden “VMware Workstation 6.5” seçelim. İstersek “Name” bölümünden sunucumuzun adını değiştirebiliriz. Ancak biz işlemlerimizi tamamlayıp sanal makinemizi tekrar ESXi sunucusu üzerine atarken isim değişikliği yapacağımız için bu kısmı olduğu gibi bırakıyoruz. Çevireceğimiz sanal makineyi bilgisayarımızda nereye koyacağımızı da seçtikten sonra Next diyelim.
Aşağıda ki ekranda sanal makinemiz için disk boyutu, hafıza miktarı, network özellikleri gibi pek çok özelliği düzenleyebiliriz. Ancak biz olduğu gibi bırakıyoruz.
Yukarıda ki ekranı da Next ile geçtikten sonra bize yapılacak iş ile ilgili özet bilginin bulunduğu bir ekran gösterilecektir. Burada da Finish butonuna tıklayarak işlemi başlatalım. Karşımıza aşağıdaki ekran görüntüsü gelecektir. Bu noktadan itibaren işlemin tamamlamasını bekleyeceğiz.
İşlem başarılı bir şekilde tamamlandığında aşağıdaki ekran görüntüsünü görmemiz gerekiyor.
Şimdi kendi sistemimize taşıdığımız sanal makineyi VMware Workstation ile açalım. Burada önemli olan nokta sanal makinemizin ayarlarında yapacağımız değişiklikler. Sanal makinemize sağ tıklayıp Settings diyoruz ve aşağıda ki ekran görüntüsü bizi karşılıyor.
Burada bizim için önemli olan USB Controller desteğinin eklenmesi (Bu sayede Digitus a takılı olan usb aygıtları sanal makinemize bağlayabileceğiz). Bunun için Add diyerek listeden USB Controller ı seçip Next diyoruz. Karşımıza gelen ekran da ki işaretli kutulara dokunmadan Finish diyoruz. Donanımımızı eklediğimize göre OK diyerek ayar penceresini kapatıyor ve sanal sistemimizi başlatıyoruz.
Sistemimiz açıldığında USB Controller sürücüleri otomatik olarak yüklenecektir. Yükleme işlemi bittikten sonra sisteme kendi fiziksel bilgisayarımızdaki bir usb diski bağlayarak çalıştığını görebiliriz. Bu işlemi yapmak için sağ altta bulunan disk ikonuna sağ tıklayıp Connect (Disconnetc from host) tıklandığında fiziksel makinemizdeki usb diskimiz sanal makinemize bağlanacaktır. Bu işlemler ile ilgili ekran görüntüleri aşağıda ki gibi olacaktır.
Sistemimize USB controller sürücülerimizi yüklediğimize göre artık bu sistemi ESXi ortamına tekrar taşıyabiliriz. Bu işlem için VMware Converter Standalone programını açalım ve Connect to local server seçeneği ile oturumumuzu açalım.
Burada ki işlemler başta anlattıklarım ile aynı sadece işlemi tersinden yapacağız. Bu nedenle önemli bir nokta haricinde ekran görüntüsü kullanmayacağım.
Convert Machine ikonuna tıklıyoruz ve “Select source type” bölümünden “VMware Workstation or other VMware Virtual Machine” seçeneğini seçiyoruz ve yukarıda düzenlediğimiz TESTSRV sanal makinemiz nerede duruyor ise “Virtual machine file” bölümünden yolunu gösteriyoruz ve Next e tıklıyoruz. Program sanal makine bilgilerini aldıktan sonra dönüştürmek istediğimiz sanal makineyi nereye yükleyeceğimiz soran bir ekran bizi karşılayacak. Burada “Select destination type” bölümünden VMware Infrastructure virtual machine seçeneğini seçiyoruz ve aşağıda ki “Vmware Infrastructure Server Details” bölümüne ESXi sunucumuzun bilgilerini (ip adresi, kullanıcı adı ve parola) giriyoruz ve Next e tıklıyoruz. Karşımıza sunucumuzun adının ne olacağını belirlediğimiz ve hangi bu sanal makineyi hangi datastore a yüklemek istediğimi belirleyeceğimiz bir ekran gelecektir. Ben burada sanal makine adı olarak USBTESTSRV belirledim ve datastore umu da seçip Next e tıkladım. Program bilgileri toparladıktan sonra karşımıza gelen ekranda Advanced bölümünde ki Edit linkine tıklayalım, aşağıda ki ekran gelecektir.
Yukarıda ki imajda kırmızı ile belirlediğim noktalarda ki işaretleri kaldıralım. Bize sistemin çalışmayabileceği ile ilgili bir uyarı gösteren ekran çıkacaktır. Buna EVET diyerek geçelim. Eğer bunu yapmazsak sanal makine ESXi için dönüştürülürken onun sistemine göre ayarlanacağından yüklemiş olduğumuz USB sürücüler silinecektir. Son hali aşağıda ki gibi olacaktır. 
Bu işlemleri de tamamladıktan sonra Next ve Finish butonlarına tıklayarak işlemi başlatalım. İşlem tamamlandığında ESXi sunucumuza gidelim ve USBTESTSRV sanal makinemizi başlatalım. Sisteme giriş yaptıktan sonra Digitus marka cihazımızın yazılımını kuralım. Yazılımı çalıştırdığımızda cihaza takılı olan usb aygıtları görebiliyor ve Conncet butonu ile bu aygıtları sanal makinemize bağlamış oluyoruz. Son ekran görüntümüz aşağıda ki gibi olacaktır.
Elimden geldiğince açıklayıcı olmaya ve bol ekran görüntüsü kullanmaya çalıştım. Umarım faydalı olur. Bir sonraki makalemde görüşmek üzere hoşçakalın.
M.Hakan CAN