Gigabit, megabit, megabyte, kbps gibi ifadeler nedir

Dijital (sayısal) ortamda büyüklük ve hız belirtmek için kullanılan bu ifadeler sık sık karışır.
Karşılaştığınız terimi okumak için basit parçalara bölüp, kavramları sonunda tekrar birleştireceğiz.

İlk başta karıştırılan şey bit ve Byte’ın farkı. Bir Byte, genellikle(*) ve pratikte sizin göreceğiniz hemen her yerde 8 bitten oluşur.
Aşağıdaki resimde küçük mavi kutular birer bit. Bunları yanyana koyup birleştirince kırmızıyla gösterdiğimiz Byte’ı elde ediyorsunuz.

Kısaltmalarda ise iki tür gelenek vardır. Bazıları Byte için “B”, bit içinse “b” kullanır.
Diğerleri ise yine byte için “B” kullanırken, biti kısaltmadan yazmayı yeğler.

Kilo, Mega ve Giga gibi önekler, SI adı verilen birim sisteminde sırasıyla “bin”, “milyon” ve “milyar” anlamına gelir.
Ancak bilgi teknolojilerinde ikili sayı sistemi kullanıldığından, bunlar daha çok(**) 1024’ün katları şeklindedir. Yani şöyle:

Bit ve Byte birer depolama birimidir. Bunların sonuna “/s” ya da İngilizce “per second” anlamına gelen “ps” eklerseniz, hız birimi elde edersiniz.

Eh, bunları bildiğimize göre Türk Telekom ADSL tarifeleri gibi yerlerde sık karşılaşılan şu depolama ve hız birimlerinden birkaç örneği birbirine çevirelim. Tablodaki her satırın hücrelerinde bulunan miktarlar birbirine eşit. Dikkat edin; “bit” cinsinden ifade edilen birimleri “Byte” ile göstermek için verilen sayıyı 8’e bölüyoruz.

Bu bilgilerin, “1024 Kbps bağlantım var ama saniyede yaklaşık olarak sadece 120 KB indirebiliyorum” diye üzülen okuyucularımıza yararlı olacağını umarız.